Herri Kontuen Euskal Epaitegiak, Euskadiko sektore publikoa fiskalizatzen duen organoak, araudi berria du gaurdanik, 1988ko arauketa ordezten duena. Onartu zenetik 30 urte baino gehiago igaro ondoren, hura eguneratzea beharrezkoa zen, Itxaso Berrojalbitzen hitzetan, “ez hipokrisia politikoa egiteko, baizik eta haren balioak eta printzipioak finkatzeko eta, batez ere, eguneroko funtzionamendua hobetzeko”. “Adostasunaz, parekotasunaz, inpartzialtasunaz eta gardentasunaz ari gara”, laburbildu du.

Jeltzaleek, sozialistek eta popularrek bermatutako erreformak aukera emango du “bermeak handitzeko”, kideen ordezkaritzaren aniztasunari dagokionez, eta, horretarako, adostasun sendoagoak beharko dira Ganberan ordezkaritza duten alderdien artean. Hala, proposamenak jasotzen duenez, organo horretako kideek Eusko Legebiltzarreko hiru bostenen aldeko botoa jaso beharko dute, gaur egungo gehiengo osoaren aurrean, eta gutxienez hamabi urteko esperientzia profesionala egiaztatu beharko dute, gaur egun baino bi urte gehiago. Agintaldiek sei urteko iraupena izango dute, baina muga bat ezartzen da: agintaldi bakar baterako berritu ahal izango dira.

Berrojalbizek emakumeen eta gizonen eskubide- eta aukera-berdintasunaren arloan lortutako aurrerapenak ere azpimarratu ditu, egungo legegintza-esparruan aipatu eta aurreikusi ez den alderdia; horrela, testu berriak emakumeen eta gizonen arteko izendapen orekatuaren beharra sartuko du. "Auzitegi honetan ere genero-berdintasuna lehentasun eta printzipio gidari gisa hartzea da helburua. Erakunde guztiek pauso sendoak eman behar dituzte norabide horretan", esan du jeltzaleen ordezkariak. Epaimahaiko kideen bateraezintasun-arrazoiei dagokienez, 88ko Legean jasotakoei dagokienez, berriak gehitu ditugu, hala nola herriak aukeratutako ordezkaritza-aginduak, izendapen askeko edozein kargu politiko edo HKEEren aurrean kontuak eman behar dituen elkarte edo fundazioko zuzendaritza-eginkizunak. Gainera, kideak jardunean dauden bitartean, ezingo dute beste kargu publikorik bete, eta debekatuta egongo zaie alderdi politiko edo sindikatu baten ordezkari gisa jardutea.

Hautaketarako eskatzen diren baldintzen artean, goi-mailako titulazio akademiko bat izatea dago, epaimahaiaren eremu funtzionalean gaitasun aitortua duena, eta, kasu guztietan, gutxienez hamabi urteko esperientzia profesionala duena. "Gure taldearentzat Zuzenbide Estatuak behar bezala funtzionatzeko ezinbestekoa den organo baten inpartzialtasunaren eta gardentasunaren alde lan egin dugu. Organo honen historiako urteetan, legeak ezartzen dituen baldintza guztiak zorrotz bete dituzten pertsonak izan ditugu, funts publikoen kudeaketan ibilbide luzea duten pertsonak, interes orokorraren alde onena eman duten eta ematen ari diren pertsonak. Orain, aldaketa honekin Auzitegi honen inpartzialtasuna, gardentasuna eta objektibotasuna areagotuko ditugu", gaineratu du.

EH BILDUREN HIPOKRISIA

Akordio horren aurrean, adostasun zabalekoa eta Elkarrekin Podemos-IUk ere onartutako zuzenketekin, Berrojalbizek zalantzan jarri du EH Bilduk, eta neurri txikiagoan moreek, tramitazioan izan duten jarrera, eta euren “hatz salatzailea” jartzea, ez Auzitegiaren jardueran, baizik eta Auzitegia osatzen duten pertsonengan. “Organo honen buru direnek zintzotasunez eta profesionaltasunez defendatu dute interes orokorra. Legeriak ezartzen dituen baldintza guztiak betetzen dituzte. Egiten dutenagatik epaitzen dituzte, eta ez atxikimendu politikoagatik. Eta gaizki egiten badute, orduan bai”, aurpegiratu die. Horrela, EH Bilduri egotzi dio susmoaren printzipioa aplikatzea, eta ez errugabetasunarena, eta bereziki pertsona hori EAJ-PNVkoa denean. “EAJ-PNVkoa bada, ez da fidatzekoa. Hori da zure mantra: seinalatzea, aurre-epaitzea eta egitaterik gabe epaitzea”. Ondorioztatu duenez, egin beharrekoa da bermatzea hautatuek ez ikuskatzea edo bozkatzea beraien jatorrizko erakundeari eragiten dioten gaiak. Eta horrela dago jasota Legearen aldaketa honetan. “Ez dezagun gai hau alderdikeriaz erabili. Lan egin dezagun HKEEk berme handiagoz bete ditzan bere helburuak eta funtzioak”.